کودکان معمولا در حدود 5 تا 6 سالگی به صورت فعال شروع به خواندن می کنند اما یادگیری خواندن خیلی قبل تر از آن شروع می شود و قبل از آن بهتر می توانید عشق به خواندن را به کودک القا کنید.
از کودکانه حرف زدن پرهیز کنید
برای داشتن کودکی که به ادبیات علاقه مند باشد باید با او واضح و مستقیم صحبت کنید، درست مانند وقتی با افراد بزرگسال حرف می زنید. با اینکه مطمئنا همه ی ما ترجیح می دهیم با زبان کودکانه با بچه ها حرف بزنیم اما این شیوه حرف زدن نباید روش ارتباطی شما با کودک باشد.
کودک میبیند و تقلید میکند
با وجود اینکه خواندن برای کودکان از سنین پایین بسیار اهمیت دارد اما مهمتر این است که کودک شما را در حال مطالعه مشاهده کند. هر چه بیشتر کودک متوجه شود که والدینش از خواندن لذت می برد، در آینده وقت بیشتری را به خواندن اختصاص می دهد.
خواندنیهای تازه را پیدا کنید
با سر زدن به کتاب فروشی ها و یا جستجو در اینترنت به دنبال کتاب های تازه و مورد علاقه کودک باشید. سعی کنید با توجه به میزان علاقه ای که کودک به کتاب های قدیمی اش نشان می دهد، می توانید متوجه شوید که بیشتر به چه نوع کتاب هایی علاقه دارد و بر مبنی علایق او کتاب های جدید را خریداری کنید.
به کودک فرصت انتخاب بدهید
وقتی می خواهید برای کودک کتاب بخوانید بهتر است چند کتاب با موضوعات مختلف بردارید، آنها را از قبل آماده کنید و بعد از کودک بخواهید یکی از آنها را انتخاب کند. معمولا کودکان با دیدن کتاب هایی که از قبل برایشان آماده شده است بسیار هیجان زده و خوشحال می شوند. حتی می توانید موضوع انتخابی کودک را به عنوان تم روز انتخاب کنید و کارهایی که با آن مرتبط هستند انجام دهید. مثلا برای ناهار غذا را به شکل ماهی تزئین کنید یا بیسکوئیت هایی با طرح ماهی را برای روزی که موضوع داستان با آن مرتبط است برای کودک در نظر بگیرید.
کتابخانه بسازید
یک مطالعه ای که در سال 2010 در دانشگاه ناوادا انجام شده نشان می دهد کودکانی که در خانه هایی با کتابخانه های حاوی 500 کتاب بزرگ شده اند، به احتمال زیاد سه سال بیشتر از کودکانی که دسترسی محدود به کتاب داشته اند تحصیل خواهند کرد و حتی دسترسی کودک به 20 عنوان کتاب هم می تواند تفاوت ایجاد کند. در اختیار داشتن تعداد کمی کتاب منجر به محدودیت انتخاب کودک می شود چون کودک نمی تواند کتابی که ندارد را برای خواندن انتخاب کند.
با کودک حرف بزنید
کلید کمک به یادگیری خواندن و فهم کلمات، بیان آنها است. گفته می شود کودکانی که پیش از شروع مدرسه در خانواده های مرفه پرورش یافته اند،30 میلیون کلمه بیشتر از کودکانی که در محیط های خانوادگی فقیر رشد کرده اند شنیده اند. با کودک حرف بزنید. وقتی راه می روید به او بگویید چه چیزهایی می بینید و با او در مورد مناظر، رنگ ها و حیوانات صحبت کنید. از انجام هیچ کاری که به نوعی با خواندن مرتبط می شود صرفنظر نکنید. علائم، لیست غذای رستوران، دستور غذا و حتی روزنامه را همراه کودک بخوانید یا وقتی در ماشین نشسته اید می توانید با انگشت به چیزهایی که می بینید اشاره کنید و از کودک بخواهید نام آنها را بگوید و بعد از کودک بخواهید به اشیا اشاره کند تا شما نام آنها را بگویید. یکی دیگر از بازی هایی که می توانید در ماشین انجام دهید این است که به کودک بگویید ” من چیزی می بینم که با حرف ب شروع می شود، می توانی آن را پیدا کنی؟”
کتاب خوانی را زود شروع کنید
به احتمال زیاد زمانی که کودک در رحم شما بوده با او حرف می زدید و برایش کتاب میخواندید. اما بعد از تولدش و به علت وظیفه مادرانه برای تغذیه و حفظ سلامت جسم و روان کودک، کمتر برای خواندن کتاب وقت پیدا می کنید. خوب است بدانید که شما میتوانید خواندن داستان را بسیار زود و در حدود 3 ماهگی برای نوزاد شروع کنید. نوزاد داستان را متوجه نمی شود اما صدای شما را می شنود و صورت شما را می بیند و با لمس کتاب آن را احساس می کند.
سوال بپرسید
با رشد کافی کودک می توانید در مورد داستانی که برایش خوانده اید با او حرف بزنید. بهتر است سوالات باز و بسته در مورد شخصیت های کتابی که برایش خوانده اید مطرح کنید. هر چه بیشتر کودک را درگیر کنید، تجربه خواندن را برایش لذت بخش تر می کنید. به او اجازه بدهید به شکل فعال در داستان مشارکت کند. در مورد اتفاقاتی که در کتاب می خوانید نظر بدهید و اگر کودک می تواند حرف بزند نظر او را هم جویا شوید.
اسم بازی کنید
در طول سال های پیش از دبستان می توانید وسایل خانه را با برچسب نام گذاری کنید زیرا با این کار می توانید مهارت های زبانی و خواندن کودک را تقویت کنید. ارتباط دادن نام با اشیا و فهم این نکته که هر شی نام منحصر به فرد خودش را دارد، کلید فهم زبان نوشتاری است. وقتی به اشیا اشاره می کنید نام آنها را بیان کنید تا کودک متوجه شود که هر شی نام خودش را دارد. این کار را تکرار کنید و نگران نباشید چون کودکان در این سن عاشق تکرار هستند.
یک داستان را بارها برای کودک بخوانید
ممکن است خواندن چندین و چندباره یک داستان برای شما خسته کننده باشد اما تکرار نه تنها برای کودکان خسته کننده نیست بلکه آنها از خواندن داستان هایی که می شناسند بیشتر لذت می برند. تکرار در سال های اولیه زندگی کودک بسیار کلیدی است و کودک دوست دارد داستان هایی که بارها و بارها برایش خوانده شده است را بشنود. علاوه بر این تکرار به شکل دهی مهارت های زبانی کودکان بسیار کمک می کند.
کتاب خوانی را به یک عادت تبدیل کنید
مطالعه و خواندن را به بخشی از برنامه روزانه تبدیل کنید تا مانند مسواک زدن یا صبحانه خوردن به عادت تبدیل شود. لازم نیست حتما مطالعه پیش از خواب انجام شود بلکه می توانید هر زمانی از روز را به این کار اختصاص دهید. بهتر است خارج از خانه و جاهایی که باید انتظار بکشید کتاب همراه داشته باشید. کتاب خوانی را به یک پروژه بزرگ تبدیل نکنید. تنها 3 دقیقه خواندن داستان می تواند به افزایش علاقه مندی کودک به کتاب کمک کند.
فضای مناسب خواندن را خلق کنید
اگر بتوانید فضایی اختصاصی را در خانه برای مطالعه و خواندن کتاب برای کودک در نظر بگیرید، تمایل کودک به شنیدن داستان ها بیشتر می شود اما فراموش نکنید کتاب ها باید در سراسر فضای خانه در دسترس کودک باشند. علاوه بر این حتما در اتاق کودک قفسه کتاب تعبیه کنید و چراغ مطالعه قرار دهید.